Indonesisch, Indisch of Indo! Hoe zit het nou?

Het is lekker ingewikkeld hoor, en ik moest ook even uitvogelen hoe het nu precies zit. Want ik haal(de) het soms ook door elkaar en daarom besloot ik om het eens op te schrijven. Dan is in een klap duidelijk wat nu het verschil is tussen Indonesisch, Indisch en Indo. Dus als jij niet niet wist wat de verschillen waren, of dat er überhaupt een verschil tussen deze begrippen zat, leg ik het je hieronder uit.

Om hier achter te komen gaan we even terug in de tijd van de VOC (de Vereenigde Oostindische Compagnie). De Nederlanders voeren de hele wereld over om o.a. suiker, tabak en koffie te halen en dat voor veel geld te verhandelen in Europa. Een van deze gebieden waren de Oost-Indische eilanden.

Nederlands-Indië

Toen de VOC aan het begin van de negentiende eeuw failliet ging stopte de overheersing niet bij de Nederlanders. De Nederlandse staat nam de gekoloniseerde gebieden over en zo kregen de Oost-Indische eilanden de naam ” Nederlands-Indië“. In die tijd gingen steeds meer Nederlanders op de eilanden wonen. Nederlandse mannen trouwden met de Indonesische vrouwen en kregen kinderen (dit is even een belangrijk puntje van het verhaal).

WOII en de Onafhankelijkheidsoorlog

Toen in 1941 Nederlands-Indië werd veroverd door Japan dachten veel inwoners dat ze nu verlost zouden zijn, maar Japan bleek andere plannen te hebben. Veel mensen belandden in de Japanse interneringskampen of werden slaaf.

Toen Japan zich in 1945 overgaf na de atoombommen die werden losgelaten op Hiroshima en Nagasaki werd Indonesië al snel uitgeroepen tot Republiek door de nationalisten Hatta en Soekarno. Nederland erkende de Republiek niet en deed er alles aan om Nederlands-Indië te behouden. Soekarno rekende af met alle invloeden van buitenaf, waardoor ook de Indo-Europeanen niet meer veilig waren. In die tijd gingen er veel Indo-Europeanen naar Nederland. Er volgde een onafhankelijkheidsoorlog. op 27 december 1949 kwam er een einde aan het Nederlandse koloniale bewind in Nederlands-Indië. Na 350 jaar bestuurlijke en militaire aanwezigheid van Nederland werd Indonesië een Republiek met als eerste president Soekarno.

In de film “De Oost” laat men zien hoe het er tijdens de onafhankelijkheidsoorlog deels aan toe ging. De film gaat over het KNIL, dat het eiland Celebes inneemt. Om deze film is best wat te doen geweest. In onderstaand fragment legt Nieuwsuur je uit waarom.

Dit is echt heeeeel kort samengevat, en de periode is ook eigenlijk te kort om in een verhaaltje samen te vatten (ik heb hier ooit eind-examen in gedaan, haha). Maar hierin is wel te lezen waar de 3 termen vandaan komen.

Wil je meer weten over de geschiedenis van Nederlands-Indië? NOS heeft rondom de Nationale Herdenking op 15 augustus een mooi item gemaakt waarin het een en ander wordt uitgelegd.

Indonesisch

Laten we beginnen met “Indonesisch“. Met deze term bedoelen we de oorspronkelijke bevolking. Neem bijvoorbeeld de Javanen en Balinezen. Dit zijn mensen die geen Europees bloed in zich hebben. Een Indische Nederlander kun je dus geen Indonesiër noemen.

Indisch

Vervolgens hebben we de term “Indisch” of “Indische Nederlanders“. Dit zijn de Nederlanders die uit Nederlands-Indië komen. Hieronder vallen alle Indo-Europeanen (Indo) en Totok’s (Nederlanders die geboren of opgegroeid zijn in Nederlands-Indië, maar geen Indonesische voorouders hebben. Volbloed “Belanda” zijn). Indisch wordt dus niet bedoeld met iemand uit India. Dan ben je een “Indiër” of Indiaas (snap je het nog?). Ook niet te verwarren met “Indiaans” want dat is weer iemand uit een Indianenstam.

Indo

Tot slot heb je de Indo. Indo is een afkorting van het woord Indo-Europeaan en de term wordt gebruikt voor mensen die tot de Indo-Europese en Euro-Aziatische (meng)volkoren behoren. Ik heb zowel Europese als Aziatische voorouders en een stukje familiegeschiedenis in het voormalig Nederlands-Indië. Er wordt ook vaak gezegd als grapje dat Indo staat voor “In Nederland Door Omstandigheden”. In mijn geval is het eerder.. “In Nederland Door Oma/Opa”. Vroeger werd “Indo” als scheldwoord gebruikt, maar tegenwoordig is het iets om trots op te zijn, een geuzennaam. Ik ben er in ieder geval trots op om zo’n bijzondere familie geschiedenis te hebben en op te zijn gegroeid vanuit verschillende culturen.

Wat ben ik dan precies? Laat ik het zo zeggen.. ik voel me Indo. Want het blijft een beetje een ding. Eigenlijk ben ik halfbloed. Mijn vader heeft Indische ouders, maar is zelf in Nederland geboren. Het is best ingewikkeld en gelukkig kunnen veel mensen van mijn generatie zich hier ook in vinden. Er bestaat zelfs een Social media kanaal “Indo’s be like“, vol met Indische mensen en indo’s die zich herkennen in gebruiken van thuis. Love it.

Hoe zit het dan met Indisch of Indonesisch eten?

Onder Indonesisch eten worden de authentieke gerechten uit Indonesië verstaan. Ieder eiland van de archipel heeft haar eigen specialiteiten.

De Indische keuken is een samensmelting van de Indonesische en Europese keuken. Deze keuken komt dus ook uit de tijd van Nederlands-Indië. Toen de Nederlanders en Indische mensen na de oorlog in Nederland kwamen probeerden ze nieuwe gerechten met de exotische ingrediënten uit Indonesië. Het werd verwesterd en aangepast. Daarbij kwamen er ook invloeden vanuit de Britse en Portugese keuken, omdat die tijdens de koloniale periode invloedrijk waren in Indonesië.

About Post Author